We ronden deze week de theorie af met twee beroemde stellingen over congruenties: die van Euler en de Chinese reststelling.
Vergeet niet om ook week 4 goed af te ronden – kijk met name zorgvuldig naar de verwerkingsopgaven van week 4!
Basis
Stelsels congruenties
Het gaat om het kunnen oplossen van stelsel congruenties, door herhaaldelijk het euclidische algoritme te gebruiken.
Kern: | |
Zie het voorbeeld dat uit de reader is gehaald | |
Extra ondersteuning: | |
Opgave 2.70 (§2.6) en 2.88 (§2.7) in het boek van De Weger | |
Vergelijk verwerkingsopgave 2 uit week 2 | |
Agendeer dit thema voor de bijeenkomst |
De Chinese reststelling
De Chinese reststelling zegt wanneer een stelsel congruenties een oplossing heeft – en wat alle oplossingen dan zijn. Er wordt verwacht dat je deze stelling in twee formulering kent: met congruentie en in een abstracte variant: als bijectie tussen verzamelingen.
Kern: | |
§10b van de reader | |
Extra ondersteuning: | |
In de bijeenkomst breek je een geheim code $n$. Deze geeft je toegang tot dit document. Het wachtwoord is code$n$ (dus bijvoorbeeld code3231) | |
Agendeer dit thema voor de bijeenkomst |
Verdieping
Stelling van Euler
De Stelling van Euler beschrijft een regelmaat in het modulair machtsverheffen. Je moet de stelling kennen, kunnen bewijzen en kunnen gebruiken. De Kleine stelling van Fermat is een direct gevolg van de stelling van Euler: ook deze moet je beheersen.
Kern: | |
§11 van de reader | |
Extra ondersteuning: | |
De Stelling van Euler | |
§2.5 in het boek van De Weger gaat uitgebreid in op de Kleine stelling van Fermat | |
Agendeer dit thema voor de bijeenkomst |
Verwerking
De volgende opgaven gaan over de Chinese reststelling: eerst drie keer uitvoeren, daarna twee opgaven om ermee te redeneren.
Opgave 1
Bepaal alle $x\in\ZZ$ die voldoen aan de volgende congruenties: $$\begin{array}{rcl} x&\equiv& 2\pmod4\\ x&\equiv& 5\pmod7\\ x&\equiv& 8\pmod{15} \end{array}$$ Vergeet je antwoord niet te controleren!
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Opgave 2
Bepaal alle $x\in\ZZ$ die voldoen aan de volgende congruenties: $$\begin{array}{rcl} x&\equiv& 3\pmod{542}\\ 9x&\equiv& 1\pmod{421} \end{array}$$
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Opgave 3
Los het volgende probleem op uit de Chinese oudheid:
Zeventien bandieten hebben een kist met gouden munten buitgemaakt. Wanneer ze de munten eerlijk verdelen, blijken er drie muntstukken over te blijven. In het gevecht dat hierom ontstaat, komt één bandiet om het leven. Opnieuw proberen de bandieten de buit te verdelen, maar nu blijven er tien muntstukken over. Er breekt opnieuw een gevecht uit en deze keer sterven er vijf bandieten. De overlevenden proberen de munten weer te verdelen en nu blijven er vier over. Wederom is er een gevecht met vier doden. De overlevenden kunnen de munten eerlijk verdelen. Wat is het kleinst mogelijke aantal muntstukken in de kist?
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Opgave 4
Leg uit waarom de Chinese reststelling een bijectie $$\ZZ_M\longrightarrow\ZZ_{m_1}\times\cdots\times\ZZ_{m_r}$$ beschrijft (waarbij $m_1,\ldots,m_r\ge2$ paarsgewijs copriem zijn en $M=m_1\cdots m_r$). (Zie ook §9b in de reader.)
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Opgave 5
Laat zien dat er een miljoen opeenvolgende gehele getallen bestaan, waarbij voor ieder getal geldt dat het deelbaar is door een kwadraat ongelijk aan $1$.
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
De volgende opgaven gaan over de Stelling van Euler.
Opgave 6
In de volgende opgaven is de vraag steeds om de kleinste $a\in\NN$ te bepalen. Doe dit op een efficiënte manier, bijvoorbeeld met behulp van de stelling van Euler.
- $a\equiv 2^{68}\pmod{19}$
- $a\equiv 68^{141}\pmod{213}$
- $a\equiv 2^{4312}\pmod{12}$
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom bij onderdeel a en die bij onderdeel b! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Opgave 7
Bepaal de laatste twee decimalen van $3^{1492}$.
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Opgave 8
Toon aan: $\phi(m)$ is een veelvoud van de orde van $x\in\ZZ_m^*$. (Per definitie is de orde van $x$ het kleinste positieve gehele getal $n$ waarvoor geldt $x^n=\overline{1}$.)
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Tot slot kijken we naar combinaties van Eulers stelling en de Chinese reststelling.
Opgave 9
Gebruik o.a. de Chinese reststelling om de kleinste $a\in\NN$ te vinden waarvoor geldt $a\equiv13^{120}\pmod{2310}$. Doe hetzelfde voor $a\equiv 127^{128}\pmod{129}$.
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
Opgave 10
Stel $p$ en $q$ zijn twee priemgetallen die ongelijk zijn aan elkaar en neem $N=pq$. Zij $e\in\NN$ een getal dat copriem is met $\phi(N)$. Zij $a\in\ZZ$.
Bewijs: Er bestaat een $f\in\NN$ zodat $ef\equiv 1\pmod{\phi(N)}$ en voor zo'n $f$ geldt $a^{ef}\equiv a\pmod N$.
(Merk op dat $a$ niet noodzakelijk copriem met $N$ hoeft te zijn.)
Loop je vast? Probeer de heuristiekboom! | |
Minder leerzaam: de uitwerking | |
Agendeer deze vraag voor de komende bijeenkomst |
PROGRAMMA LESWEEK 7
26 maart 2025
Als je graag dingen op papier wil, zijn hier alle opgaven van deze week, met uitwerkingen. Ook is er de volledige reader. Maar denk om het milieu! |